W 2021 roku, dzięki pracom remontowo-konserwatorskim, kilka kolejnych - zabytkowych nagrobków Starego Cmentarza odzyskało swój blask. Renowacji został poddany także pomnik Matki Bożej Niepokalanej przy ul. Jana Pawła II.
W 2021 r. prowadziliśmy prace remontowo-konserwatorskie przy następujących nagrobkach Starego Cmentarza
oraz pomniku Matki Bożej Niepokalanej przy ul. Jana Pawła II.
Nagrobek Franciszka Makara i Emilii Katarzyny Makarowej
Nagrobek o charakterystycznej symetrycznej formie prostopadłościennych brył, umieszczonych na płaskiej szerokiej płycie. Zwieńczenie steli o geometrycznych formach krzyży po obu stronach. Nagrobek wykonany z betonu. Pomnik z fotografiami zmarłych po obu stronach oraz tabliczkami inskrypcyjnymi.
Płyta z głębokim pęknięciem powodującym rozdzielenie się nagrobka na dwie części. Powierzchnia krusząca się, osłabiona, pokryta przez mchy i porosty, z nawarstwieniami pochodzenia atmosferycznego (zabrudzenia, kurz). Ściany z odspojeniami i złuszczeniami wierzchnich warstw, które powodują dalszą destrukcję. Powierzchnia w formie tynku nakrapianego tzw. „baranka”.
W ramach prac remontowo-konserwatorskich wykonano zbrojony fundament pod płytą grobową w celu jej stabilizacji i wzmocnienia. Skuto osłabione i kruszące się partie betonu. Z powierzchni betonowych i tynków usunięto szkodliwe nawarstwienia pochodzenia atmosferycznego a także mikroflory. W dalszej kolejności uzupełniono ubytki i położono nowe zaprawy dostosowane granulacją i kolorystyką do oryginalnych powierzchni, osadzono tabliczki inskrypcyjne. Całość zabezpieczono impregnatem.
Nagrobek Franciszka Makara ps. Norblin (porucznika, żołnierza AK) w 2021 r. został wpisany przez Instytut Pamięci Narodowej do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski.
Nagrobek NN
Klasycyzujący pomnik nagrobn,y w formie postumentu w kształcie uskokowo ustawionych prostopadłych bloków, wykonany z piaskowca. Zwieńczenie profilowane, zakończone masywnym krzyżem z profilowanymi ramionami. Nagrobek otoczony dekoracyjnym metalowym ogrodzeniem.
Całość powierzchni zaatakowana przez mchy i porosty, pokryta smolistą patyną. Frontowa partia postumentu uległa głębokiej korozji, jest nieczytelna. Liternictwo na dolnym bloku cokołu zniszczone na skutek złuszczenia zewnętrznej warstwy piaskowca. Krzyż wieńczący nagrobek z pęknięciami i ubytkami.
W związku podjętymi pracami przy powierzchni kamiennej m.in. usunięto nawarstwienia pochodzenia atmosferycznego, warstwy ziemi, mchów i porostów oraz nałożono środki zabezpieczające przed działaniem mikroflory i wpływami atmosferycznymi, zabezpieczono osłabione fragmenty poprzez zaimpregnowanie środkiem wzmacniającym; odsolono strukturę piaskowca. Uzupełniono ubytki oraz zabezpieczono całą powierzchnię za pomocą preparatu impregnującego. Metalowe ogrodzenie wymagało oczyszczenia, wyprostowania odkształconych elementów oraz zabezpieczenie antykorozyjne całości powierzchni.
Nagrobek dra Tadeusza Fechtera
Pomnik poświęcony dyrektorowi szpitala powszechnego w Jarosławiu. Klasycyzujący nagrobek w formie masywnej płyty z czarnego granitu ułożonej na czterostopniowym postumencie z profilowanych, kolejno nałożonych płyt. Płyta granitowa z inskrypcją.
Nagrobek uszkodzony podczas rutynowych prac pielęgnacyjnych. Pod wpływem potężnego uderzenia granitowa płyta została przełamana. Zniszczenia objęły ponadto profilowaną formę z piaskowca ulokowaną bezpośrednio pod płytą granitową. Dalsze bloki piaskowca odspoiły się i rozdzieliły na osobne formy. Powierzchnia pokryta mchami i porostami oraz zabrudzeniami.
W trakcie prac remontowo-konserwatorskich zdemontowano rozłamane elementy powierzchni granitu i piaskowca, usunięto mikroflorę i mikroorganizmy, warstwy ziemi oraz zabrudzenia. Zabezpieczono osłabione partie poprzez impregnację struktury piaskowca środkiem wzmacniającym, odsolono powierzchnię kamienia. Ubytki i pęknięcia wzmocniono, scalono zrekonstruowane fragmenty z oryginalnymi oraz osadzono nową płytę granitową. Betonową strukturę poddano zabiegowi hydrofobizacji.
Nagrobek Adolfa Alojzego Samolewicza
Nagrobek o cechach eklektycznych, w formie wysokiego obeliska zwieńczonego masywnym krzyżem, wykonany z piaskowca. Posadowiony na dwustopniowej podstawie, zwieńczony pierwotnie masywnym krzyżem. Pomnik o zróżnicowanej dekoracji ścian bocznych nagrobka i zwieńczenia w formie łamanych trójkątnych profilowanych daszków, zwieńczony stylizowanym neogotyckim krzyżem. Dwie ściany boczne zdobią płyciny z gzymsem z ornamentami wolich oczu i kostkowym. Na partii frontowej, epitafijnej inskrypcja poświęcona zmarłemu, poniżej cokół ozdobiony płaskorzeźbionym motywem roślinnym. Na prawej bocznej ścianie cokołu umieszczona sygnatura naśladująca odręczne pismo kamieniarza – Jana Niezgody.
Pomnik pokryty smolistą patyną przyczyniającą się do złuszczenia kamienienia. Powierzchnia osłabiona, pokryta mchami, porostami oraz wtórnymi nawarstwieniami brudu i kurzu. Wieńczący postument krzyż wyłamany.
Prace konserwatorskie obejmowały wypionowanie i stabilizację nagrobka, usunięcie z powierzchni wtórnych naleciałości – kurzu, brudu, ziemi oraz mchów i porostów. W dalszej kolejności partie osłabione wzmocniono środkiem impregnacyjnym, usunięto wadliwe warstwy kamienia, odsolono całą powierzchnię oraz osadzono wyłamany krzyż w pierwotnym miejscu. Ubytki uzupełniono, całość zaimpregnowano.
Pomnik Matki Bożej Niepokalanej
Kolumnowy pomnik Matki Bożej Niepokalanej, wykonany w 1904 r. z inicjatywy Towarzystwa Mariańskiego, w krakowskiej pracowni kamieniarsko-rzeźbiarskiej Józefa Kuleszy, w 50. rocznicę ogłoszenia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny, inspirowany prawdopodobnie na rzymskim pomniku Niepokalanej usytuowanym na Placu Hiszpańskim. Figura z pełnoplastycznym przedstawieniem Matki Bożej Niepokalanej, ustawiona na kolumnie w stylu toskańskim posadowionej na masywnym cokole, całość wykonana z piaskowca. Ściana frontowa z inskrypcją oraz datą: 1854-1904. Matka Boża w typowym ujęciu ikonograficznym, stojąca na ziemskiej półkuli i sierpie księżyca, w kontrapoście, z rękami złożonymi na piersi, depczącą stopą głowę węża, z włosami opadającymi na ramiona. Głowę Niepokalanej okala metalowy nimb złożony z 12 gwiazd.
Pomnik pokryty warstwą brudu i osadów atmosferycznych, które zalegają w fałdach i załamaniach powierzchni kamienia, zaciekami oraz mikroflorą.
Prace konserwatorskie obejmowały m.in. usunięcie wtórnych naleciałości, nawarstwień, oczyszczenie i odsolenie powierzchni oraz impregnację celem wzmocnienia i zabezpieczenia przed bezpośrednimi wpływami atmosferycznymi.
Dla przypomnienia: w 2020 r. pracami remontowo-konserwatorskimi zostały objęte cztery pomniki nagrobne Starego Cmentarza:
Więcej informacji po kliknięciu w Renowacje zbytków 2020
