Ochrona powietrza może być realizowana przez podejmowanie takich działań jak: 

• Instalowanie wydajnych filtrów kominowych. Nawet w przypadku starszych technologii urządzenia takie zatrzymują znaczną część zanieczyszczeń, w przypadku nowszych technologii filtry zazwyczaj są montowane seryjnie.
• Inwestowanie w ekologiczne środki transportu i modyfikacja już istniejących. Oznacza to nowsze nieemisyjne, lub nisko emisyjne samochody wyposażone w lepsze katalizatory, modyfikowane paliwa (np. bezołowiowe), rozbudowę transportu elektrycznego. Ważna jest także promocja transportu rowerowego czy miejskiego.
• Budowanie izolacyjnych pasów zieleni wokół zakładów przemysłowych. Zieleń zatrzymuje pewną ilość zanieczyszczeń gazowych, szczególnie pyłów.
• Propagowanie odnawialnych źródeł energii m.in takich jak:
  a) energia słoneczna (kolektory, panele słoneczne)
  b) energia wiatrowa (turbiny wiatrowe)
• W przypadku ogrzewania domów korzystna jest zmiana paliwa na mniej emisyjne (np. gaz ziemny zamiast węgla)
• Realizując działania termomodernizacyjne warto wykorzystać zasadę Trias Energetica, opracowaną przez Politechnikę
  w Delft. W pierwszym etapie prac należy ograniczyć zużycie energii przez termomodernizację. Ocieplenie budynku znacznie wpływa na obniżenie zapotrzebowania na energię. Do takiego stanu należy dopasowywać plan modernizacji systemu grzewczego, w sposób by moc kotła nie była za duża w stosunku do potrzeb. Zainstalowanie odnawialnych źródeł energii (kolektory słoneczne, panele fotowoltaiczne) sprawi, że kocioł grzewczy będzie spełniał w systemie grzewczym rolę uzupełniającą, a nie główną, biorąc pod uwagę ogólny bilans energetyczny budynku.
• Modyfikacja istniejących technologii i większa hermetyzacja produkcji. W praktyce oznacza to np. odsiarczanie węgla przed jego spaleniem, czy też dbałość o odizolowanie produkcji od środowiska.
• Organizowanie kampanii informacyjnych, mających na celu podniesienie świadomości ekologicznej w zakresie przyczyn zanieczyszczenia powietrza oraz jego konsekwencji dla zdrowia człowieka.

Mamy dla Was garść porad dzięki którym w pewnym stopniu zneutralizujecie skutki uboczne oddychania smogiem.

1. Ogranicz przebywanie na "świeżym" powietrzu

Trzeba  pamiętać, że zanieczyszczenie powietrza ma na nas tym silniejszy wpływ, im dłużej na nim przebywamy. Jeśli wiemy, że w naszej okolicy mamy przekroczone normy jakości powietrza, nie spacerujmy zbyt długo.

2. Ogranicz korzystanie z samochodu

Jeśli musisz korzystać z samochodu, warto pamiętać o częstej wymianie filtra kabinowego. Im filtr jest bardziej zanieczyszczony, tym słabiej wyłapuje zanieczyszczenia z powietrza. Najlepiej zainwestować w filtry kabinowe węglowe są droższe do filtrów tradycyjnych, jednak skuteczniej oczyszczają powietrze dostające się do kabiny. Z tego względu polecane są alergikom, osobom często podróżującym z dziećmi i poruszającym się w miastach, gdzie ryzyko ekspozycji na spaliny jest zdecydowanie największe. Najlepiej przesiądź się z samochodu na komunikację miejską.

3. Monitoruj poziom zanieczyszczenia powietrza

Jeśli zanieczyszczenie jest bardzo wysokie, zastanówmy się, czy koniecznie musimy teraz wychodzić. Być może powietrze poza godzinami szczytu albo następnego dnia będzie znacznie lepsze, więc jeśli sprawa nie jest szczególnie ważna, to warto ją przełożyć. Warto zainstalować w telefonie aplikację „Jakość powietrza w Polsce” która prezentuje dane bieżące o jakości powietrza
z automatycznych stacji pomiarowych funkcjonujących w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ).

4. Zaopatrz się w maseczkę antysmogową

Dobre modele potrafią zatrzymać prawie 100% zanieczyszczeń. Jeśli mieszkasz na wyjątkowo zanieczyszczonym terenie, musisz często wychodzić z domu i spędzasz dużo czasu na 'świeżym' powietrzu, to zastanów się nad taką inwestycją.

5. Zastosuj suplementację diety

Witaminy A, C, E oraz selen, pomogą zneutralizować nadmiar wolnych rodników w organizmie, które powstają na skutek oddychania zanieczyszczonym powietrzem.

6. Wyjeżdżaj pooddychać czystym powietrzem

Jeśli masz możliwość, staraj się spędzać czas poza miastem. Nawet parę dni bez zanieczyszczeń i smogu może pomóc Twojemu organizmowi. Nim wyjedziesz odpocząć od smogu, upewnij się, że tam, gdzie jedziesz, nie ma jeszcze większego problemu. Znanym przykładem jest miasto Zakopane, utożsamiane z czystym, górskim powietrzem. W Zakopanem powietrze ma często słabszą jakość niż w polskiej stolicy smogu, czyli w pobliskim Krakowie.

7. Oddychaj przez nos

Nos jest naturalnym filtrem powietrza. Oddychanie nosem jest znacznie zdrowsze niż oddychanie ustami.

8. Zwracaj uwagę także na warunki atmosferyczne

Kiedy jest ciepło, pada deszcz i wieje wiatr - prawdopodobnie powietrze jest dobre, ponieważ ludzie nie ogrzewają mieszkań, wraz z deszczem na ziemie opadają pyły, a wiatr rozwiewa resztę, która znajduje się w powietrzu. Natomiast kiedy jest chłodno
i bezwietrznie, to możemy być prawie pewni, że powietrze jest gorszej jakości - spalanie się zwiększa, aby ocieplić budynki, więcej ludzi podróżuje samochodami, aby uniknąć zimna, pył zatrzymuje się w powietrzu i nie jest rozwiewany.

9. Zaopatrz się w dobrej jakości oczyszczacz powietrza

Polecamy szczególnie oczyszczacze z filtrami HEPA H13 i węglowymi, które mają czujnik jakości powietrza. Kiedy wychodzisz
z domu, zamykaj okna, które wychodzą na ulicę. Możesz zostawić też włączony oczyszczacz powietrza, tak aby po powrocie, móc odetchnąć czystym powietrzem. 

Oczywiście praktycznie niemożliwe jest stosowanie się zawsze do wszystkich tych porad. Nikt raczej nie zrezygnuje z wyjścia do pracy, bo na zewnątrz nie wieje wiatr. Można jednak wcześniej zadbać o swoją dietę, założyć maskę i pojechać do pracy mniej uczęszczanymi ulicami.

Zanieczyszczenia powietrza są najbardziej niebezpieczne ze wszystkich zanieczyszczeń, gdyż są mobilne i mogą skazić na dużych obszarach praktycznie wszystkie składniki środowiska.

Oto kilka przykładów zanieczyszczeń powietrza:

1. Kwaśne deszcze - powstają w wyższych warstwach atmosfery przez rozpuszczenie tlenków w wodzie.

Skutki:

• uszkodzenie liści i igieł drzew a także niszczenie runa leśnego,
• zakłócenia w procesie fotosyntezy,
• następuje proces wymywania glinu z gleby, który dostaje się do organizmów ryb, powodując ich zatrucie,
• korozja,
• niszczenie betonowych budowli i pomników,
• niszczenie instalacji wodociągowych,
• zakwaszenie gleby i wody pitnej, co powoduje wzrost w niej różnych metali ciężkich,
• nagromadzenie w glebie azotanów i siarczanów, w wyniku, czego korzenie roślin mają zmniejszoną możliwość pobierania wapnia, magnezu i potasu przez to korzenie zamierają, a roślina ginie.

2. Efekt cieplarniany - zjawisko ocieplenia się klimatu Ziemi, polegające na zatrzymywaniu pewnej ilości ciepła emitowanego do atmosfery. Proces ten jest podobny do tego, jaki występuje w szklarni lub w pozostawionym w słońcu samochodzie.

Skutki:

• topnienie lodowców, podniesienie poziomu mórz o około 0,5 m i zalewanie terenów nadmorskich,
• zaburzenie równowagi w ekosystemach i ginięcie wielu gatunków o małych zdolnościach adaptacyjnych,
• występowanie ekstremalnych zjawisk pogodowych i katastrof klimatycznych jak fale upałów, powodzie, huragany.

3. Dziura ozonowa - zjawisko ubytku ozonu w ozonosferze, wywołane zanieczyszczeniem atmosfery związkami reagującymi
z ozonem. Związki te to: freony, tlenki azotu, chlorek metylu i bromek metylu. W wyniku reakcji następuje spadek stężenia ozonu i tworzenie się tzw. dziur ozonowych.

Skutki:

• Konsekwencją zmniejszenia powłoki ozonowej jest zwiększenie natężenia promieniowania ultrafioletowego, które jest zabójcze dla organizmów żywych: może spowodować wzrost zachorowań na raka skóry (czerniak) i choroby oczu. Nadmiar promieniowania UV przyczynia się także do osłabienia odporności organizmów, a w konsekwencji zwiększenia ryzyka zarażenia chorobami wirusowymi i pasożytniczymi

4. Odory - stanowią mieszaninę lotnych substancji chemicznych (organicznych i nieorganicznych), określanych jako złowonne gazy, które wyczuwalne są nawet przy niskich stężeniach (niskie progi wyczuwalności).

Skutki:

• Porosty i mchy są wrażliwe na obecność TLENKU SIARKI (IV) SO2 w powietrzu. Im większe jego stężenie tym mniej porostów występuje na tym obszarze, a to oznacza, że powietrze jest tam zanieczyszczone

5. Smog - powstaje na skutek wymieszania powietrza z zanieczyszczeniami i spalinami, powstającymi w efekcie działalności człowieka. Odpowiadają za to fabryki, coraz większa liczba samochodów, palenie węglem, drewnem i innymi paliwami stałymi w piecach. Za jego pojawienie się odpowiada również pogoda, klimat czy ogólne uwarunkowania terenu. O wiele trudniej będzie pozbyć się zanieczyszczeń, gdy jakieś miasto leży w kotlinie, a bezwietrzna pogoda uniemożliwia ich rozprzestrzenienie się i rozrzedzenie, sprawiając że zawisają nad miejscowością.

Skutki smogu są jednak o wiele bardziej dalekosiężne, niż się wydaje – ma on bowiem bardzo duży wpływ na nasze zdrowie.

Długotrwała ekspozycja na niezdrowe powietrze powoduje:

• kłopoty z oddychaniem, świszczący oddech, zapalenie oskrzeli i płuc, napady kaszlu i astmy,
  •  schorzenia układu krwionośnego i centralnego układu nerwowego,
  • obniżenie odporności na różnego rodzaju infekcje (system odpornościowy człowieka jest bardzo osłabiony)
  • uszkodzenie między innymi takich narządów wewnętrznych jak nerki, wątroba, nadnercza, ale również i kości
  • problemy związane z płodnością,
  • gromadzenie się zanieczyszczeń w ciele może wywołać zmiany nowotworowe.

Największym źródłem pyłu zawieszonego PM10 (52%) jest według danych Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) niska emisja. Terminem niskiej emisji zanieczyszczeń określa się zanieczyszczenia emitowane z kominów
o wysokości do 40 metrów nad ziemią. Źródłem tych zanieczyszczeń są głównie gospodarstwa domowe, lokalne kotłownie węglowe, komunikacja.

Można założyć, że emisje pyłów związane z energetyką, przemysłem, transportem drogowym oraz tzw. innymi źródłami są rozłożone równomiernie przez cały rok. W przypadku emisji pyłów zawieszonych dotyczących rolnictwa wydaje się, że realny okres emisji trwa od marca do października.

Ale co właściwie oznacza pył zawieszony PM10 ? To mieszanina zawieszonych w powietrzu cząsteczek, których średnica nie przekracza 10 mikrometrów. Jest szkodliwy z uwagi na zawartość takich elementów jak benzopireny, furany, dioksyny – jednym słowem, rakotwórcze metale ciężkie.

Norma średniego, dobowego stężenia tego pyłu wynosi według WHO 50 mikrogramów na metr sześcienny, a roczna 20 mikrogramów na metr sześcienny. Warto jednak wiedzieć, że informację o przekroczonych normach ogłasza się, gdy dobowe stężenie PM10 wyniesie 200 mikrogramów na metr sześcienny – widać więc doskonale jak często wszyscy myślimy, że powietrze jest w porządku, podczas gdy jest ono bardzo zanieczyszczone, jednak nie został jeszcze osiągnięty poziom alarmowy.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (GIOS)  wychodząc naprzeciw oczekiwaniom oraz spełniając swoją misję prowadzenia badań i informowania społeczeństwa o stanie środowiska opracował aplikację mobilną w celu szybszego i dokładniejszego informowania o stanie jakości powietrza w Polsce.

Aplikacja „Jakość powietrza w Polsce” prezentuje dane bieżące o jakości powietrza z automatycznych stacji pomiarowych funkcjonujących w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ). Dane dotyczą aktualnych stężeń pyłu PM10, pyłu PM2,5, dwutlenku siarki (SO2), dwutlenku azotu (NO2), tlenku węgla (CO), benzenu (C6H6) i ozonu (O3). 
Wyniki pomiarów podawane są w postaci indeksu odnoszącego się do potencjalnego wpływu zanieczyszczeń na zdrowie.  Informacje o jakości powietrza są prezentowane w postaci mapy, wykresów oraz zestawień szczegółowych wyników pomiarów.
Aplikacja prezentuje mapy prognoz zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10, dwutlenkiem azotu (NO2), w sezonie zimowym dwutlenkiem siarki (SO2),a w sezonie letnim ozonem troposferycznym (O3), na dzień bieżący i dwa kolejne dni.

Znajdziesz w niej:

• aktualne wyniki pomiarów
• mapę automatycznych stacji pomiarowych w naszym kraju
• mapę prognoz stężeń zanieczyszczeń
• informacje o wysokich stężeniach zanieczyszczeń
• aktualności ze strony GIOŚ

Na terenie Jarosławia znajduje się stacja pomiarowa zlokalizowana przy ul. Pruchnickiej.

Od 23 kwietnia 2018 r. na terenie Województwa Podkarpackiego obowiązuje tzw. uchwała antysmogowa – Uchwała Nr LII/869/18 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 23 kwietnia 2018 r. w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa podkarpackiego ograniczeń w zakresie instalacji, w których następuje spalanie paliw.

Od 1 czerwca 2018 r. jest zakaz spalania niskiej jakości paliwa, tj.:

- węgla brunatnego,

- mułów i flotokoncentratów węglowych oraz mieszanek produkowanych z ich wykorzystaniem,

- paliw o uziarnieniu poniżej 5mm i zawartości popiołu powyżej 12%,

- biomasy o wilgotności powyżej 20%

Terminy wymiany kotłów:

• do 1 stycznia 2024 r. dla kotłów eksploatowanych od 5 do 10 lat od daty produkcji,
• do 1 stycznia 2026 r. mieszkańcy województwa będą musieli pozbyć się kotłów eksploatowanych do 5 lat od daty produkcji,
• dopiero od 1 stycznia 2028 r. nie będzie można użytkować kotłów spełniających wymogi emisyjne klas 3. i 4. normy PN-EN 303-5:2012.

Kontrolę przestrzegania przepisów ww. uchwały mogą prowadzić:

• pracownicy urzędu miasta lub gminy na podstawie pisemnego upoważnienia od wójta, burmistrza lub prezydenta miasta,
• straż miejska lub gminna
• policja
• inspekcja nadzoru budowlanego
• wojewódzka inspekcja ochrony środowiska

Osoba naruszająca przepisy uchwały może być ukarana mandatem do 500 zł lub grzywną do 5 000 zł.

Z treścią uchwały antysmogowej można zapoznać się na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego

LINK: https://bip.podkarpackie.pl/images/LII/869.pdf