Odnowione sgraffito przy ul. Kraszewskiego 14 JAROSŁAW miasto olśnień - Oficjalny Serwis Miejski

Zakończyły się prace konserwatorskie przy sgraffito zlokalizowanym na ścianie południowej budynku przy ul. Kraszewskiego 14 w Jarosławiu.

Sgraffito powstało w l. 80. XX w. według projektu dwóch jarosławskich artystów: Stanisława Lenara oraz Edwarda Kieferlinga, którzy równocześnie byli wykonawcami dzieła. Centralną część kompozycji stanowi panorama XVII-wiecznego Jarosławia. W dolnej partii wykorzystano motywy nawiązujące do „złotego okresu” miasta Jarosławia - jednego z najważniejszych ówczesnych ośrodków handlowych Europy Środkowo-Wschodniej, przy szczycie centralny punkt stanowi herb miasta. Całość wykonana w trójwarstwowym układzie barwionych naturalnymi pigmentami zapraw wapienno-piaskowo-cementowych na podłożu ceglanym, kładzionych fragmentami.

Zastosowana technika sgraffita należy do jednej z najtrudniejszych do wykonania technik dekoracyjnych malarstwa ściennego. Polega na nakładaniu kolejnych barwionych warstw tynku i zdrapywaniu fragmentów warstw wierzchnich w odpowiednim czasie - kiedy jeszcze się nie utwardziły. Poprzez odsłanianie warstw wcześniej nałożonych powstaje kilkuwarstwowa, dwu- bądź trójkolorowa dekoracja.

Przeprowadzenie prac konserwatorskich sgraffita przy ul. Kraszewskiego było podyktowane koniecznością powstrzymania procesu destrukcji oraz przywrócenia walorów estetycznych sgraffita. Widoczne były zniszczenia w postaci zaplamień, spękań i ubytków zaprawy, sięgających miejscowo aż do podłoża ceglanego w dolnych partiach oraz fragmenty osłabione - z pęcherzami i skruszeniami. Znaczące ubytki znajdowały się w szczycie elewacji, szczególnie w partii herbu. Powierzchnia dzieła – z zabrudzeniami i zmianami barwnymi powstałymi na skutek wieloletniej ekspozycji i niekorzystnych warunków atmosferycznych: opadów, wiatru, zmian temperatur, wilgotności i nasłonecznienia oraz utleniania się zastosowanego do zabarwienia zaprawy barwnika: czerni żelazowej. Czynnikiem dodatkowym mającym wpływ na stan zachowania sgraffita była awaria wewnętrznej instalacji wodociągowej, co doprowadziło do zawilgocenia i wsiąkania wody w strukturę muru aż do jego warstw zewnętrznych tj. do warstw zapraw sgraffita.

W pierwszej kolejności wytypowano partie zniszczone, o wysokim stopniu destrukcji, osypujące i kruszące się, skuto je i odkażono. Następnie poddano ręcznemu oczyszczeniu z kurzu i zabrudzeń na sucho i mokro. Partie z ubytkami, osłabione i spękane wzmocniono odpowiednim preparatem; uzupełniono tynkami renowacyjnymi, zaprawą wapienno-piaskową z mikrowłóknami z dodatkiem barwników mineralnych o odpowiedniej kolorystyce. Dalsze prace obejmowały odtworzenie dekoracji poprzez rytowanie w świeżej zaprawie, zgodnie z zachowaną dokumentacją historyczną.

W przypadku sgraffita przy ul. Kraszewskiego trudność stanowiła wielkoformatowa skala dzieła. Dodatkowo, uszkodzone nieczytelne lub słabo czytelne partie wymagały, by odtworzyć je możliwie, jak najwierniej w stosunku do oryginału. Udostępnione przez autora dzieła materiały stanowiły wersje robocze projektu - odbiegające od rzeczywistej, powstałej na ścianie dekoracji, wobec powyższego, koniecznym było pozyskanie dokumentacji historycznej. Udostępnione fotografie archiwalne pochodzące ze zbiorów prywatnych p. Henryka Góreckiego oraz Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich, stały się nieocenioną pomocą dla wykonawcy prac w rekonstrukcji fragmentów uszkodzonych oraz brakujących. Całość prac prowadzona była pod nadzorem p. Stanisława Lenara oraz w  porozumieniu z p. Krystyną Kieferling.

Zadanie zostało sfinansowane ze środków własnych Gminy Miejskiej Jarosław.